Bakteri Tarlası
Bu STEM etkinliği, okul öncesi ve ilkokul seviyesine uygun bir etkinliktir. Doğada gözle görülemeyecen bir işleyişin olduğu bilgisinin çocuklara verilmesi önemlidir. Etkinlik sırasında bir gram toprakta bir milyara kadar canlı organizmanın yaşayabildiği söylenebilir. Bu canlı organizmaların sadece toprakta değil, derimizde de yaşadığı ve vücut sağlığımız için onlara ihtiyaç duyduğumuz ancak bazılarının bizi hasta edebileceği vurgulanmalıdır. Sonrasında "Sizce Tako ile Ruka ne yapacaklar?" şeklinde bir soru ile çocukların fikirleri alınmalı ve etkinliğe sonra başlanmalıdır.
Etkinliğin Amacı:
Çocukların ilgilerini doğaya yönlendirmek
Çocuklarda "Doğa" ve "Çevre" farkındalığının oluşmasına katkıda bulunmak
Çocukların çevrelerindeki canlı ve cansız varlıklara karşı duyarlılığını arttırmak
Doğanın gözle görülmeyen işleyişi hakkında farkındalıklarını arttırmak
Doğadaki tüm canlıların bir işleyiş ve düzen içinde birbirlerine muhtaç yaşadıklarını farkettirmek
Önce Hikaye
Tako ile Ruka bir cumartesi günü erkenden uyanmışlar. İkisi de karınlarını doyurduktan sonra Takı dedesinden izin almış ve Ruka ile evlerinin yakınındaki ormanlık alana gitmek için evden çıkmışlar. Hava çok güzelmiş. Heyecanla ormanlık alana doğru gitmiş ve oynamaya, inceleme yapmaya başlamışlar. değişik mantarlar ve renkli kabukları olan salyangozlar görmüşler. Ruka mantarları yemeye çalışmış ama mantarların çoğu zehirli olabildiğinden Tako ona izin vermemiş. Ruka bu durumdan hiç hoşlanmamış ama Tako'yu dinlemiş. Ne de olsa Tako, Ruka'nın yabancı olduğu bu dünyayı daha iyi tanıyormuş.
Zamanın nasıl geçtiğini farketmemişler ve acıkmışlar. Eve dönmeye karar vermişler. Ruka çok acıktığı için hızlı hızlı gitmeyi istese de, Tako ile sohbet ede ede dönmüşler eve. Tako'nun dedesi onlara her zaman çok lezzetli yemekler yapıyormuş ve Ruka o yemekleri çok seviyormuş. Eve girdiklerinde Tako hemen odasına gidip eşyalarını değiştirmiş ve elini yüzünü yıkamak için banyoya giderken mutfağa doğru ilerleyen Ruka'yı görmüş.
Tako, Ruka'nın ellerini yıkamasını beklemiş. Sonra da yemeklerini de afiyetle yemişler. Ardından Tako hemen deney önlüğünü giymiş. Malzemeleri toplamışlar ve deneye başlamışlar. Hadi biz de bu deneyi yapalım.
Malzemeler
Etkinlik
I. Adım
Önce plastik eldivenlerimizi takalım. Şimdilik ekmeklere temas etmemeliyiz. Eldivenlerimizi taktıktan sonra kulak temizleme çubuklarını alıp evde en çok kullandığımız yerlere sürtmemiz gerekiyor. Mesela bir kulak çubuğunu sık kullandığımız bir kapının koluna sürtebiliriz. Bir başka kulak çubuğunu ise cep telefonuna sürtebiliriz. Bu iki kulak çubuğunu başka yere sürtmeyin olur mu?
II. Adım
Eldivenlerimiz hala elimizdeyken ekmeklerden bir dilim alalım. Kapı koluna sürdüğümüz kulak çubuğunu, ekmeğin üzerine çok bastırmadan sürelim. Ekmeğin her yerine değsin. Çok bastırmayalım ki ekmek dağılmasın. Sonra da ekmeği kilitli plastik poşede koyalım ve ağzını kapatalım. Üzerine kalemle kapı kolu yazalım. Cep telefonuna sürdüğümüz kulak temizleme çubuğu için de aynı işlemi tekrarlayalım.
III. Adım
Şimdi eldivenleri çıkarma zamanı. Bu kez yapacağımız şey çok basit. Eğer okuldaysanız teneffüste bolca oynayın. Evdeyseniz elinizi duvara, koltuklara, kapılara, mutfaktaki tezgaha, balkona, aklınıza gelebilecek her yere sürün. Sonra gelin bir dilim daha ekmeği elinize alın. Dilerseniz ekmeği iki elinizin arasına alıp azıcık sıkabilirsiniz. Onu da poşede koyun ve üzerine kirli el yazın.
Daha sonra yapmanız gereken şey, ellerinizi iyice yıkamak. En az 2 dk boyunca ellerinizi iyice, sabunla yıkayın, kurulayın ve yeniden bir ekmek dilimi daha alın. Onu da avuçlarınızın arasına koyup sonra paketleyin ve üzerine temiz el yazın.
IV. Adım
Şimdi poşetleri güneş görmeyen, karanlık bir yere koyup 5 - 6 gün kadar bekleyelim. Poşetlerin karanlık bir yerde olması önemli. Daha sonra poşetleri ağzını açmadan koyduğunuz yerden alın bakalım neler göreceksiniz. Ekmeklerin üzerindeki renkli renkli lekeleri ve pamuk benzeri şeyleri görüyor musunuz? Sizce onlar neler? Hangisinde en fazla var? Neden olabilir?
Neler Oluyor?
Tako'nun da söylediği gibi, doğada gözle görünmeyen pek çok canlı vardır. Bakteriler, virüsler, mantarlar, mikroplar ve daha niceleri. Bu bakteriler her yerde yaşarlar. Hatta bizim vücudumuzda da bir çoğu vardır. Bu canlıların bazıları bizim için yararlı olsa da, bazıları bizi hasta edebilir. Masada, kapıda, veya kirli sularda yaşayan mikroplar, eğer dokunursak ellerimize yapışır. Ellerimizi yıkamadan yemek yediğimizde, yediklerimize bulaşıp önce midemize girerek sonra da tüm vücudumuza dağılarak bizi hasta edebilirler.
Biz bu deneyde onların üreyebilmeleri için uygun bir ortam hazırladık. Canlı oldukları için besine ihtiyaç duyan canlılar için ekmek, iyi bir besin kaynağıdır. Pis ellerimizle dokunduğumuz ekmekleri yediğimizde neler olabileceğini şimdi bir daha düşünün bakalım!
Dikkat!
Bu etkinlik ortalama 1 haftada tamamlanır. Ekmekler direkt güneş görmeyen ve çok rutubetli olmayan yerlerde saklanmalıdır. Buz dolabına konmamalıdır.
Ekmekler incelenirken kilitli poşet açılmamalıdır.
Dilerseniz maske takarak ekmek parçalarından küçük parçalar koparabilir ve mikroskop altında inceleyebilirsiniz.
Değerlendirme Soruları
Ekmeklerde ne kadar sürede değişiklik oldu?
Hangi ekmekte en fazla değişim oldu?
Sence en kirli yer neresi olabilir?
Ellerimizi yıkamanın önemi nedir?
Sence doktorlar neden hep eldiven takıyor olabilirler?
Tırnaklarımızın uzun veya kısa olması neden önemli?
Sence çevredeki her yeri temiz tutmak mümkün mü?
Doğadaki bu canlıların görevi sence ne olabilir?
Etkinlik Dosyası
Bilimsel Kavramlar
Bu etkinlik ile alakalı olan bilimsel kavramlar; Bakteri, Virüs, Tek Hücreli, Terliksi Hayvan ve Tardigrad. Kavramlar hakkında kendi araştırmanızı yaparak ilginç bilgilere ulaşabilirsiniz!